Bayır Turpu, familya olarak turpgiller familyasına dahildir. Ana vatanı Avrupa ve Asya olarak tahmin edilmekle birlikte, dünyanın her yerinde yetişebilen bir bitkidir. Boyu 60 cm ile 1,5 metreye kadar uzayabilen bayır turpu beyaz kökü için yetiştirilir. Bayır turpu kesildiğinde hücrelerinden yayılan (Sinigrin) adı verilen maddesi gözü ve burnu yakan hardal yağına dönüşme özelliği vardır, hemen kullanılmadığı takdirde ise kararır pek hoş olmayan kokular yayar. Tadı hardala benzemekle beraber yemeklerde kullanılır, yemeklere ayrı bir tat verir. Bayır Turpu diğer adı ile yaban turpu yumrusu kalsiyum, magnezyum, sodyum ve c vitamini açısından oldukça zengindir. Kökleri yani yumruları kuma gömülerek kumda saklanma metodu ile sonraki günlerde kullanılabilir.
Bayır Turpu Nasıl Kullanılır?
Hazımsızlık çekenlerin bayır turpu yumruları rendelenerek sabah ve akşam yemeklerinde günde iki sefer tüketmekle beraber; 1 çorba kaşığı tüketebilirler. Başka bir şekilde ise yumrular ince ince olmak üzere doğranıp, üzerine şeker serpilerek meydan gelen suyundan günde 2 çorba kaşığı içilebilir. Çeşitli balık ızgara türlerinde ayrı bir tat olarak da kullanılır.
Bayır Turpunun Faydaları Nelerdir?
1 bardak kaynar suya bitkinin yaprakları veya çiçekleri konulur. 10 dakika bekletilip; azar azar gün içerisinde tüketilirse, idrar yolları rahatsızlıklarına iyi gelir.
1 çorba kaşığı yumru kökün suyu bal ile karıştırılarak yenilmeye devam edilirse, balgam çıkartılmasına yardımcı olur.
Rendelenmiş bayır turpu yumruları sütle birlikte tüketilirse, astıma karşı iyi gelir.
1 şişe sirke içerisine 5 kaşık bayır turpu konulmak sureti ile 14 gün bekletilerek bayır turpu sirkesi elde edilir, bu sirke yemeklerden sonra 2 veya 3 kaşık içilmek sureti ile hazımsızlıklara iyi gelir.
Turpun yumruları rendelenerek elde edilen su, sirke ve bal ile karıştırılıp on çay kaşığı içilirse; böbrek taşlarını düşürür.
Bir miktar bayır turpu yumrusu rendelenip kavanoza konulur, üzerine sirke ilave edilir ve toprağa gömülür, 12 gün hiç dokunulmaz. Bu sürenin sonunda çıkarılıp; ezilerek, tülbent gibi bir araçtan geçirilir. Elde edilen suya bal eklenerek; ergenlik sivilcelerine sürülürse hemen geçmesini sağlar.
Bayır turpu yumrularından elde edilen su ile cilt ovuşturulması halinde cildi güzelleştirir ve bu karışım cilt hastalıklarına iyi gelir.
Bayır turpu yuvarlak dilimler halinde kesilerek; ağrıyan yerin üzerine konulduğunda, ağrılara ve romatizma ile ilgili ağrılara iyi gelir.
Bayır Turpunun Yan Etkileri Nelerdir?
Bayır turpu da her bitki gibi fazla tüketilmesi ve doz aşımı yapılması halinde, yan etkileri meydana getirir. Bu turpun aşırı kullanılması durumunda tükürük bezleri salgısının azalması gibi durumlar gözlenir. Bu sebeple salgı bezi iltihaplarına sebep olabilir. Bayır turpun da bazı etken maddeler olduğundan dolayı hamilelerin ve böbrek rahatsızlıkları olanların kullanması sakıncalıdır. Bu kişilerin bayır turpunu tüketmesi pek tavsiye edilmez. Fazla doz aşımı kullanılması zehirlenme etkisi yapabilir.